Monday, October 5, 2009

NREGA (Job Card OR Pay Card) MumbaiTuisunsuo 4 Oct 2009

NREGA (Job Card OR Pay Card)

Lalliensung Thlawngate


National Rural Employment Guarantee Act (NREGA), mi tam lem le a tlangpui a ei hriet dan in Job Card chanchin hi ei hriet tasa khawm nisienla; chieng lemin ei hriet zuol na dingin a ru la hang kawl nam nawk zuol met ei ti ie.

India sawrkar in tlangram mipui thluk-le-ding-awm tamtak hai hi sawrkar sin nghet a pek thei naw a, ram hmasawnna dingin iem ani bek a thawpek a trul in a hriet bawksi. Chulei a, Job Card hi Kum 2005 khan Act (Dan) a passi in Sawrkar laipui chun a lo namnghet bur anta. Kum 2006-2007 sung hin rural India (tlangram) district 200 hai ah ensinna nei ani a, a hlawtling em ni a hriet leiin kum 2007-2008 sungkhan district 130 hai ah sunzawm bel a ni nawk a. Chu um zie chu Kum 2007-2008 chen khan districts 330 ah hmang le sawr alo ni ta anih. Kum 2008-2009 sunghin India rural districts popo (615) hai a sukzau in a hung umnawk pei ta bawk ani. A thudan taka chu ei I hriet lar Job Card hi Parliament Act (Dan) ani a, scheme khawm eiti thei bawk. Job Card titak lem hi chu a sinthawtheina identity card (sungkuo a puitling po thlalak inbelna), Village Authority haiin an pek suok pa kha anih. Dan Bu a anziek ang le thaw dan ding tak a thaw ani am ti chu tukhawm ei va question tum na anni naw a. Sienkhawm, mani hriet na chin ah thil a kawng le lampui ei veng/khuo thuoitu haiin an hraw am ti lo sut diel diel dingin eiin fiel anih.


Awle, NREGA hi India tlangram popo a ding a sem suok le hmang dinga rawt thluk ani ti ei hriet seng ta a. Chule in zawm chun, inkhat a mi puitling (adult), mi tu’m ani tak in thiemna (skill) thanglo a sin ni 100 (or <100>14 days) sung thaw a nuom chun Gram Sabha (Village Authority) kuomah hnina ziek in annaw leh bau in a peklut thei ani. Chu hnina pek a um chu Village Authority in ni 15 sung a bawzui hmannaw annaw le Job Card a pek hmannaw chun a hnitu khan Unemployment Allowance (Sinhmulo Hlaw) a hmu ding anih. Sin hni a hmu silo hai khawm hlaw nei dinga sawrkarpa’n scheme hi an duong lawk sa hieu anih. Hni si a hmulo hai hin Job Card neihai ni 30 hlaw hmun li a the a hmunkhat kha village authority haiin an pek ding a nih. Chu umzie chu nikhat a hlaw hi Rs.90 lo nita ang sienla, sin hmulo pa khan Rs.675/month a hlaw ve reng reng ding tina ni chu in a lo chawl hadam sienla khawm.Hi bawsetu khawtlang hotu hai hi Dan hnuoi ah hek thei annih a, sukdiknawna annei hriet ani chun man thei anni bawk anih. Chutak chu anih Job Card hi Act ani na san chu.

Chun, intin in hi hnina hi pek thei ani. Sienkhawm in pakhat ah mi pakhat hmabak in hlaw hi an hmu thei chuong naw ding anih. Hi dan hnuoi a hin sawrkar thawktu, Officer, tlanglo neimi ti thlirhranna a umnawh. A Dan in a huop na ramsung a um popo in an neithei anih. Ieng ang a hausa khawm ni sienla, hnina hi a nuom chun a pekthei anih. Khaw thenkhat a chu khawtlang thuoitu thenkhat in “nangni sungkuo chu sawrkar thawkna nei in um, sin hni thei ve naw tiniu” an tina khawm a um sep sep a hriet ani hlak. Sienkhawm MLA sungkuo chen khawm in hi sin hi nei theina power central Sawrkar in a mi pek seng ani ti hi ei hriet thar seng nuom a um. Chun, a sin a fe ding hi kum bi ziek langna Danbu ah a umnaw a, Job Card a thlalak (any adult) um hai lai a pakhat tak kha anthawk thei ani. Pitar/putar kum 100 hnai ta khawm nisienla, hi Dan hnuoi a hin an thawkthei vawng ani. “nang chu I tar tah, I chau tah,….”inti thei ding annaw tina ani tak chu. Chun dan hnuoi a hin contractors an thang/inrawl hi phal lo hrim hrim ani. Chubak a, khawl thil hieng Bulldozer, JCB,trucks etc. hai reng reng hmang phal ani bawk nawh. A scheme in a dit tak chu tlangmi harsa tak tak haiin an khawsakna a nghetlem thei na dinga sin an thaw thei hi anih. Chu um zie chu mani sin thaw a, hlaw hmu zing tina ni deu tak. A bum a van nghak khawm a, nala inthiel kher hi Job Card thil tum annawh. Chunek chun tribal hai umna/chengna ram a lem chu mani lo a hai chit sin thaw a, mani sinthaw man hlaw hmu nawk pei lem ding anih. Chun sin reng reng hi mani umna khuo bul ding ani a, kilometer 5 huopsung ngei ngei ding ani nawk zui bawk ani. Sinthawna hmun hi km 5 neka hla ani chun, hlaw hi 10% a suk pung nawk pei ding ani. Naute 5 chuong sinthaw hmuna nuhai in an hung thuoi lem chun chu naute hai zal na ding le an lo chawl hadam na ding hi thuoitu haiin hmun deihliep annaw leh thawveng deu an zawng in an siemrem hi thil makmaw ani bawk anih.Sawrkar pa hin scheme hi tha em em in an duong hlaka, sienkhawm a implement tuhaiin ei zir nawk ta ngai naw leiin ieng ieng khawm hin umzie a nei ngai naw chu ani deu tak antah ei ram ei en chun. Hi a chunga hai baka hriet ding pawimaw pakhat chu mi tu am ani in, iem ani ti a, thil fedan le sum hmangdan hriet alo nuom pal chun, Village authority annawleh mawphurtu hai kuoma indawntheina Right anei sa bawk anih, Chuel khelah, lungawinaw na le thil an diknaw hre hai in iengtik hunlai khawm sawisel (complain) hi thaw thei zing ani bawk anih.

Awle, tawifel deu a ei hung zieklang tum na a hin thil hriet thar nei khawm ei um ngei ei hang beisei a. Chubak a, ram le khuo thuoitu le hmangaitu haiin an mi enkawl dan inkhina le thlirnawnna neithei na ami pek ei beisei bawk. Asanchu, NREGA hin a lairing a fen rawn si a, tukum October chen hin Rs. 1428525.06 crore lai Ministry of Rural Development in a sengral anta a, hi programme hi iem ani chen a la fe zing ding ani bawka> Chuleiin, umzie nei deu dinga central in an duong hi umzie einei pui am ti chu mani sengin ei khuo le veng hai ah ei hriet thei ei beisei….. Beiruol topic le inzawm naw hle sienkhawm mitam tak Pay Card ani leiin, ei la hung tarlang zawk anih…..ka lawm
ie!
(llsthlongss@gmail.com)